Gwizdek i gesty, czyli sygnalizacja sędziów w siatkówce

Podczas każdego meczu bardzo ważną rolę na boisku pełnią sędziowie. Oni prowadzą mecz od początku do końca i są odpowiedzialni za rozegranie pojedynku zgodnie z przyjętymi zasadami. Niekiedy zdarza się również, że sędziowie stają się negatywnymi „bohaterami” meczu, ponieważ popełniają za dużo błędów. Sędziowie prowadzą mecz używając gwizdka i rąk do wykonywania oficjalnych oznaczeń.

Zgodnie z przepisami gry w skład komisji sędziowskiej na jeden mecz wchodzą: sędzia pierwszy, sędzia drugi, sekretarz oraz czterech lub dwóch sędziów liniowych. W oficjalnych zawodach FIVB w skład komisji obowiązkowo wchodzi także asystent sekretarza. Podczas meczu jedynie sędzia pierwszy i drugi mogą używać gwizdków, zaś sędziowie liniowi do pełnienia swoich funkcji używają chorągiewek.

Najważniejszy z całej komisji jest sędzia główny, który prowadzi mecz od początku do końca, a jego decyzje są ostateczne i niepodważalne. Ważną osobą jest także sędzia drugi, którego zadaniem jest pomaganie głównemu arbitrowi w prowadzeniu pojedynku. Musi on także kontrolować pracę sekretarza, przeprowadzanie zmian w drużynach oraz sprawdzać ustawienia zespołów przed rozpoczęciem seta. Obydwaj sędziowie posługują się gwizdkami i rękami, aby sygnalizować swoje decyzje.

Jedynie sędzia główny informuje o:

Natomiast sędzia drugi jest uprawniony do przerwania akcji gwizdkiem, gdy zobaczy:

Gdy sędziowie przerwą akcję, muszą zasygnalizować błąd oraz wskazać zawodnika, który ten błąd popełnił. Następnie arbitrzy wskazują drużynę, która będzie zagrywać piłkę w kolejnej akcji. Sędzia główny jest zobligowany do wyjaśnienia swojej decyzji kapitanowi drużyny, oczywiście jedynie wtedy, gdy zostanie o to poproszony.

Sygnalizacja sędziów w siatkówce (zobacz rysunki poniżej)

1. Przekroczenie linii zagrywki lub linii ataku – sędzia wykonuje ruch nad głową.
2. Zagrywka – sędzia wykonuje ruch ręką od strony drużyny, która ma zagrywać.
3. Przyznanie punktu – sędzie ręką wskazuje drużynę, która otrzymała punkt.
4. Zmiana stron boiska – sędzia wykonuje jeden ruch obrotowy wokół tułowia, trzymając lewą rękę z przodu, a prawą z tyłu tułowia.
5. Przerwa w grze – sędzia kładzie poziomo dłoń jednej ręki na palcach drugiej ręki trzymanej pionowo (litera T) i wskazuje ręką drużynę, która poprosiła o czas.
6. Zmiana – sędzia wykonuje jeden lub dwa obroty rękami.
7. Upomnienie – sędzia pokazuje drużynie lub zawodnikowi żółtą kartkę.
8. Strata punktu – sędzia pokazuje czerwoną kartkę.
9. Wykluczenie z gry do końca seta – sędzia pokazuje zawodnikowi jednocześnie żółtą i czerwoną kartkę.
10. Koniec seta lub meczu – sędzia krzyżuje dwie ręce na piersiach.
11. Nieprawidłowe odbicie (piłka rzucona) – sędzia powoli podnosi do góry otwartą dłoń.
12. Aut – sędzia unosi dwie ręce w górę.
13. Błąd bloku lub zasłony – sędzia unosi ręce do góry, dłonie ma skierowane do wewnątrz, a palce wyprostowane.
14. Cztery odbicia – sędzia podnosi cztery palce w górę i wskazuje zawodnika, który popełnił błąd.
15. Błąd ustawienia lub rotacji – sędzia obraca palcem wskazującym przed sobą.
16. Podwójne odbicie – sędzia podnosi dwa palce w górę i wskazuje zawodnika, który popełnił błąd.
17. Dotknięcie siatki lub antenki przez zawodnika – sędzia wskazuje na siatkę lub antenkę.
18. Przełożenie rąk za siatkę – sędzia umieszcza dłoń ponad siatką.
19. Przekroczenie linii środkowej – sędzia wskazuje na linię środkową.
20. Powtórzenie akcji – sędzia unosi dwa kciuki w górę.
21. Dotknięcie piłki przez siatkarza – sędzia pociera palcami dłoni o palce drugiej dłoni.
22. Opóźnianie gry, upomnienie, kara – sędzia wskazuje jedną ręką na przegub drugiej dłoni.
23. Opóźnianie w wykonaniu zagrywki – sędzia unosi do góry osiem rozwartych palców.